2023_GR_00082 - Duurzaamheid - Lokaal energie- en klimaatpact 2.1 - Goedkeuring

Vlaanderen en de lokale besturen slaan via het Lokaal Energie- en Klimaatpact sinds 2021 de handen in elkaar om samen de nodige transitie in het energie- en klimaatbeleid waar te maken. Het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.1 (LEKP 2.1) is een addendum bij het in 2022 gelanceerde LEKP 2.0 en bevat een aanscherping en uitbreiding van de doelstellingen vermeld in werf 2 “verrijk je wijk”. Dit addendum kwam tot stand als gevolg van de energiecrisis waarmee we eind 2022 werden geconfronteerd. Hierdoor werd namelijk duidelijk dat we als samenleving weerbaarder moeten worden voor prijsschokken en minder afhankelijk moeten zijn van fossiele brandstoffen.

Het LEKP 2.1 volgt dezelfde principes als de eerdere versies. Zoals hierboven vermeld, werd werf 2 uitgebreid met een specifieke focus op het wijkniveau, om de energievraag te beperken en de uitrol van hernieuwbare energie te versnellen. Er wordt hierbij verder ingezet op een gelijktijdige bottom-up en top-down aanpak. Beide actoren, de Vlaamse overheid en de lokale besturen, geven aan om naast de reeds bestaande engagementen verder werk te maken van de aangescherpte en uitgebreide engagementen zoals hieronder vermeld en verder toegelicht vanaf pagina 8 van het LEKP 2.1, toegevoegd als bijlage bij dit besluit:

Engagement van de lokale besturen:

• Realisatie van minstens één thematisch wijkverbeteringscontract waarbinnen een collectieve renovatie wordt gefaciliteerd voor einde 2025. Een thematisch wijkverbeteringscontract kenmerkt zich door 4 elementen: (i) het is gericht op de uitvoering van een collectieve renovatie, (ii) het betreft een nieuwe samenwerkingsvorm, (iii) binnen een specifieke wijk, (iv) met oog voor sociale diversiteit;

• Opmaak van een voorgesteld renovatietraject op maat van elke bewoner waar de klimaattafel georganiseerd wordt, voor 50 per 1.000 huishoudens en dit voor einde 2025;

• Een verdubbeling en versnelling voor de doelstelling: ‘1 coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners tegen 2030’: minstens 36 kWp in plaats van 18 kWp per 500 inwoners, waarvan 18 kWp per 500 inwoners wordt gerealiseerd voor einde 2025.

• Toegang tot de activiteiten van een energiegemeenschap operationaliseren voor 1 per 500 inwoners voor einde 2025.

Engagement van de Vlaamse overheid:

• Een sterke kennisoverdracht organiseren tussen lokale besturen met de eerste leerlessen uit de 11 lopende wijkverbeteringscontracten wat betreft het vernieuwd instrumentarium in het kader van de werkplatformen (deze zijn begin 2023 van start gegaan);

• De beoogde wijkrenovatietool uitbreiden met de ontwikkeling van een digitaal platform (de ‘Digital Twin’) waarbij (i) databronnen gecombineerd worden met de best beschikbare instrumenten en analyses (zoals bijvoorbeeld warmtezoneringskaarten) en (ii) waarop publieke of private instrumenten op kunnen aansluiten (overheden, Energiehuizen, bouwsector, applicatie- en softwarebedrijven, …). Deze wordt niet enkel aan lokale besturen aangereikt, maar kan dus ook gekoppeld worden aan Energiehuizen om renovatietrajecten procesmatig te begeleiden;

• Het aanbieden van een technische assistentiehub om lokale besturen en hun OCMW’s te ondersteunen in het opstarten van lokale energiegemeenschappen waarbij activiteiten ten gunste van mensen met risico op energiearmoede kan worden uitgerold. De hub wordt aanbesteed in 2023 en zal zich inzetten voor het inhoudelijk technische, het aanbestedingsmatige, juridische en financiële maatwerk bij de realisatie van de activiteiten van de energiegemeenschap.

• Het voorzien van een additionele budgettaire impuls van 16 miljoen euro voor de capaciteit bij lokale besturen ter realisatie van de versterkte engagementen in de komende twee jaren: 9 miljoen euro in 2023, 7 miljoen euro in 2024.

Door de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact geeft Beerse aan actie te ondernemen in het kader van de doelstellingen zoals hierboven vermeld in het LEKP 2.1 met de wijzigingen met betrekking tot Werf 2.

Rekening houdend met volgende zaken is het wenselijk dat de gemeente het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.1 ondertekent en de gewenste en mogelijke acties uitvoert:

• de internationale conferentie inzake milieu en ontwikkeling gehouden in Rio de Janeiro in 1992 en het internationaal verdrag van Kyoto van 1997 met betrekking tot het nemen van maatregelen ter bescherming van het klimaat en ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen;
• het ondertekenen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen door de federale overheid in New York in 2015 aangaande het engagement om aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te werken;
• het goedkeuren door het lokaal bestuur van Beerse van het burgemeestersconvenant op 26 september  2019 en het ondertekenen ervan op 11 oktober 2019
• de deelname aan het door IOK en de provincie gecoördineerd streekproject Kempen2030 dat kadert binnen dit vernieuwde Burgemeestersconvenant en één gezamenlijke visie vormt op vlak van energie en klimaat onder alle 29 Kempense lokale besturen;
• het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030;
• het Regeerakkoord Vlaamse Regering 2019-2024: "Ook de Vlaamse en lokale overheden nemen hun verantwoordelijkheid en geven het goede voorbeeld. Net zoals de Vlaamse Overheid zullen gemeenten, steden, intercommunales, OCMW’s, provincies en autonome gemeentebedrijven worden gevraagd dat zij hun broeikasgassen met 40% reduceren in 2030 ten opzichte van 2015 en vanaf 2020 per jaar een energiebesparing van 2,09% realiseren op het energieverbruik van hun gebouwenpark (inclusief technische infrastructuur, exclusief onroerend erfgoed)."
• het Lokaal Energie- en Klimaatpact van de Vlaamse Regering en de Vlaamse steden en gemeenten van 4 juni 2021 aangaande het verbintenissenengagement inzake de algemenen engagementen en de vier werven behoudend 16 specifieke doelstellingen. Ter goedkeuring beslist op de gemeenteraad van 26 augustus 2021.
• het Lokaal Energie- en Klimaatpact van de Vlaamse Regering en de Vlaamse steden en gemeenten van 8 juli 2022 aangaande het verbintenissenengagement inzake de algemene engagementen en de vier werven behoudend 17 specifieke doelstellingen. Ter goedkeuring beslist op de gemeenteraad van 27 oktober 2022
• het ‘FIT for 55’-pakket van de Europese Commissie waardoor Europese regelgeving in overeenstemming wordt gebracht met de doelstelling van de Europese Unie om in 2030 de netto-uitstoot van broeikasgassen met ten minste 55% te verminderen ten opzichte van 1990. Met als gevolg de visienota van de Vlaamse Regering van 5 november 2021 ‘Bijkomende maatregelen Klimaat’ met een extra pakket aan maatregelen voor een reductie van 40% broeikasgasuitstoot (ten opzichte van 2005) voor de sectoren transport, bouw, landbouw, afval en industrie.

 Bijgevolg heeft de gemeente recht op financiële ondersteuning van de Vlaamse overheid d.m.v. trekkingsrecht (minimaal 33.546,22 euro voor 2023 indien alle gemeentes deelnemen).

In het kader van het windmolenproject van de firma Wienerberger langs de Absheide heeft zowel het bedrijf als Campina Energie het engagement uitgesproken om met de inwoners van de wijk den Hout Noord aan de slag te gaan rond het energiezuiniger maken van hun woning. Daarnaast plant ook RIT een buurtgericht project waarbij ze naar een 10-tal buurten in de Stadsregio trekken om daar inwoners te sensibiliseren en op weg te helpen om energiezuinige investeringen te doen in hun woning. Op de beleidsgroep Energie van RIT van 17 mei 2023 is beslist om deze projecten zodanig te organiseren dat ze passen binnen de doelstellingen van het LEKP 2.1.

Isabelle Druyts, schepen van duurzaamheid, geeft toelichting bij dit agendapunt.

Stemmotivatie: N-VA wenst zich te onthouden omdat te weinig concreet uitgewerkt werd waar de gelden worden ingezet.

Artikel 2 §2 van het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017 bepaalt dat de gemeenten overeenkomstig artikel 41 van de Grondwet bevoegd zijn voor de aangelegenheden van gemeentelijk belang. Voor de verwezenlijking daarvan kunnen ze alle initiatieven nemen. Ze beogen om bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk gebied.